[Update] Marktrapport: prijsstijging oliën en vetten houdt aan

Zonnebloemolie

De meest rooskleurige situatie vonden we vorig jaar terug in de markt van zonnebloemolie. Daar waren toen aardig wat nieuwe gewassen op komst die ademruimte zouden bieden. De prijsstijging van toen bleef dan ook beperkt en de prijzen naar alle verwachting zelfs zouden dalen na de oogst.

De oogst in 2021 was zelfs beter dan verwacht, al heeft dat niet meteen voor een drastische prijsverlaging gezorgd begin dit jaar. De leveranciers verkochten immers niet meteen (al) hun zaden, waardoor er van overaanbod geen sprake was en de prijzen van zonnebloemolie mee het spel van de andere oliën speelden. De wereldwijde stock van zonnebloemzaden telde op 1 januari 2022 liefst 6,7 miljoen ton méér dan het jaar voordien. Die grote volumes van zonnebloemzaden kwamen dit voorjaar langzaam maar zeker wél op de markt. Op zich konden we daardoor een prijsdaling van zonnebloemolie verwachten, maar voornamelijk het offensief van Poetin gooide daar roet in het eten.

Oekraïne en Rusland produceren immers het grootste volume zonnebloemzaden. Oekraïne is zelfs goed voor 88% van EU-27 invoer. Door de huidige oorlogssituatie doet men geen zaken meer met Rusland en de export vanuit Oekraïne (grootste producent) ligt zo goed als stil. De beschikbaarheid van zonnebloemzaad in andere producerende landen is bovendien zeer beperkt.

Zonnebloemteler De gevolgen laten zich alleszins voelen. De prijs van zonnebloemolie verdubbelde nagenoeg meteen nadat Poetin Oekraïne aanviel en de gedachte dat de bevoorrading vanuit Oekraïne nog een tijdje hoogst onzeker is, zal de prijzen niet ten goede komen. De gebeurtenissen in Oekraïne zullen dus in grote mate bepalend blijven voor de prijsniveaus van zonnebloemolie.

Daarnaast is er ook op langere termijn heel wat onzekerheid. Zo maakt men zich grote zorgen in welke mate de inzaaiingen voor de oogst van september kunnen plaatsvinden. Wanneer de oorlog langere tijd aanhoudt, zou dit catastrofale gevolgen hebben voor de beschikbaarheid van zonnebloemolie.

Met het vooruitzicht op mogelijke beschikbaarheidsproblemen van zonnebloemolie overwegen voedingsfabrikanten om te schakelen naar alternatieve oliën. Die alternatieven hebben echter ook te maken met schaarste. Het zou alvast soelaas brengen mocht de hoeveelheid plantaardige oliën en vetten voor biodiesel wereldwijd sterk verminderd worden.

Palmolie

Voor palmolie kijkt de wereld hoofdzakelijk naar Indonesië en Maleisië, de grootste producenten wereldwijd. Onder andere door een groot aantal COVID-besmettingen hadden die landen het voorbije jaar te kampen met een groot tekort aan arbeiders voor het binnenhalen van de palmvruchten. De oogst in Maleisië was daardoor zelfs de laagste in 23 jaar.

Men verwacht dat de productie in april-september weer hoger zal liggen waardoor de voorraden opnieuw kunnen opgebouwd worden. Keerzijde is echter dat Indonesië als grootste producent van palmolie momenteel de export van palmolie heeft ingeperkt om zo meer palmolie (20% van alle export) voor zichzelf te houden en de lokale prijsniveaus te kunnen drukken.

Dat betekent echter wél dat de resterende geëxporteerde palmolie weer duurder wordt. Anderzijds laat het ook toe dat de stocks terug kunnen opgebouwd worden wat op langere termijn van belang gaat zijn.

Koolzaadolie

Koolzaad- of raapolie is een belangrijke olie op de gehele markt. Ook bij Pauwels is dat het geval. Onze Pauwels sauzen voor professioneel gebruik worden immers hoofdzakelijk bereid met koolzaadolie en dus volgen we de trends van koolzaadolie op de voet.

Vorig jaar waren de groeiomstandigheden en de daaropvolgende Europese oogst zeer positief. Sommige Europese landen rapporteerden zelfs een betere oogst dan verwacht. Helaas was de vraag binnen de EU dermate groot dat de EU zich verplicht zag om meer en meer buiten Europa te gaan aankopen om aan die vraag te voldoen. Hiervoor keek men vooral naar grootmacht Canada.

De hittegolf die daar echter plaatsvond in de zomer van 2021 heeft er jammer genoeg voor gezorgd dat de Canadese oogst juist beneden verwachting bleef. Omdat het aanbod bijgevolg kleiner bleef dan de vraag zijn de prijzen van koolzaadolie blijven stijgen. Daarbij komt dat de oorlog in Oekraïne zorgt voor een potentieel tekort aan zonnebloemolie, waardoor meer en meer fabrikanten overstappen van zonnebloemolie naar de al populaire koolzaadolie. Het gevolg? De prijzen zullen verder blijven stijgen door het onevenwicht in vraag en aanbod. Wij verwachten dan ook beschikbaarheidsproblemen (en dus hoge prijsniveaus) van koolzaadolie in de overgang van de oude naar de nieuwe oogst (juli-augustus).

Een lichtpuntje is echter dat de aanhoudende hoge prijsniveaus telers aangezet hebben tot meer beplantingen. Wanneer die in het najaar goed geoogst kunnen worden, zal er een stijging van het wereldvolume plaatsvinden. Dit zou dan de verdere prijsstijgingingen de kop kunnen indrukken.

Marktrapport prijsstijging oliën en vetten houdt aan

Sojaolie

Vorig jaar schreven we dat de sojagewassen zich in het algemeen vrij goed ontwikkelden, maar dat vooral de grote vraag vanuit de biodieselsector een grote impact had op de beschikbaarheid van soja. Een goede productie en oogst in de tweede helft van het jaar zou wat meer zuurstof kunnen geven aan de krappe voorraad van toen.

Voor een goede oogst werd naar de VS gekeken. Die oogst bleek uiteindelijk ook effectief goed te zijn. De voorraden konden aangevuld worden zodat de beschikbaarheid van soja niet onder druk kwam te staan.

Toch is er van enige stabiliteit in de markt momenteel geen sprake. Momenteel wordt er immers met een klein hartje geoogst in Zuid-Amerika. De recente droogte in Brazilië, Paraguay en Argentinië heeft er immers een deel van de gewassen beschadigd met verminderde volumes tot gevolg.

De vraag vanuit China, wereldwijd de grootste importeur van sojaolie, bleef gelukkig wat achterwege dankzij de goede oogsten van vorig jaar in eigen land. Maar dat wil zeggen dat dit najaar China wellicht weer meer volume nodig zal hebben… Afwachten hoe dat precies verloopt.

Rundvet

In september vorig jaar schreven we dat de prijzen van rundvet gestegen waren omwille van twee factoren. Enerzijds door de hoge palmprijzen en anderzijds werd er door de coronacrisis ook gewoon minder geslacht en was het aanbod bijgevolg kleiner.

Dat aanbod wordt ook nu nog steeds kleiner. Daar spelen, naast hoge prijsstijgingen voor veevoeder, vooral de hoge energieprijzen een grote rol. De boeren reduceren daardoor aanzienlijk hun veestapel. Dit heeft als gevolg dat er minder geslacht wordt en ook minder rundvet beschikbaar is.

Op korte termijn zullen de prijzen van rundvet zeker onder druk blijven staan. Een daling van de energieprijzen en een rooskleurig beeld van de hoge prijzen voor grondstoffen kunnen een positief effect hebben op de prijsniveaus van het rundvet.